Destanlar

Destan

Destan:  Milletleri derinden etkileyen tarihi ve sosyal olayları anlatan çoğunlukla manzum şekilde olan edebi eserlere "destan" denir.

Destanlar henüz aklın ve bilimin toplum hayatına tam anlamıyla hâkim olmadığı ilk çağlarda ortaya çıkmış sözlü edebiyat ürünleridir. Destanlar ve destansı öyküler, ilk çağlardan beri, dünyanın her yerinde, gelenekleri sonraki kuşaklara aktarmak için kolektif olarak yaratılmış edebi biçimlerdir.

Destanlar, efsanelerden sonra bilinen en eski edebiyat türlerinden biridir. Yunanca "espos" sözcüğünden gelmektedir. Destanlar; mitoloji, efsane, folklor ve tarihi öğeleri içerir. Destanlar zaman ve mekan içinde iradesini elinde tutan "kahraman-bilge" kişiliklerin efsanevi ve gerçek hayat hikâyeleri etrafında oluşmuş uzun, didaktik (bilgi verici) hikâyelerden oluşur.

Destanlarda neler anlatılır?

Deprem, bulaşıcı hastalık, kuraklık, kıtlık, yangın gibi tabiî afetlerin; göçler, savaşlar ve istilalar gibi önemli olayların toplum vicdanında derin yankılar uyandırması, destanların oluşumunda etkili olmuştur.

Destanların özellikleri nelerdir?

1)    Anonim olup halkın ortak belleğinin ürünüdür.

2)    Belli bir ulusun özelliklerini yansıtır.

3)    Genellikle manzum, yani şiir şeklindedir.

4)    Günümüze nesir(düzyazı) hâlinde ulaşmıştır.

5)    Tarihî ve sosyal olaylardan doğar, beslenir.

6)    Destanlarda olağan ve olağanüstü olaylar iç içedir.

7)    Toplumun hafızasında iz bırakmış önemli olayları anlatır.

8)    Kahramanlar olağanüstü özelliklere sahip olabilir.

9)    Genellikle, yiğitlik, aşk, dostluk, ölüm ve yurt sevgisi gibi temalar işlenir.

10)    Coşkulu bir söyleyişi vardır.